Allerheiligen en Allerzielen: wat is het verschil?

_{Allerheiligen wordt elk jaar gevierd op 1 november en is een heilige dag van verplichting voor katholieken van de Latijnse ritus. De volgende dag, 2 november, is het Allerzielen. Wat zijn dit? Wat is het verschil tussen beide? Om te beginnen moeten we echt de vragen onderzoeken: wat is een ziel? En wat is een heilige? En ook al is de term vagevuur niet meer populair, we mogen niet nalaten om het ook te vernoemen.}

Wat is een ziel?

Normaal gesproken verwijzen we bij het gebruik van het woord 'ziel' naar 'geest', maar dit zijn een beetje verschillende concepten van elkaar. Over het algemeen is de ziel wat leven geeft aan het lichaam. Wat leeft, heeft een ziel. Dit omvat bacteriën, planten, dieren, mensen en engelen. Natuurlijk is zelfs het verschil tussen een "plantenziel" en een "dierenziel" enorm.

Mensen hebben in het bijzonder een zogenaamde 'rationele ziel'. Onze rationele ziel is wat ons in staat stelt om te denken en te handelen, om dingen te weten en om te willen naar bepaalde goederen. Waar ons lichaam ook is, daar is onze ziel. We hebben een lichaam en een ziel. Dit maakt deel uit van wat ons tot mensen maakt. In feite is het ontbreken van een lichaam of een ziel de oorzaak van verschillende nachtmerries en monsters: een lichaam zonder ziel is een zombie en een menselijke ziel zonder lichaam is een geest.

Het verwante woord "geest" komt van het Latijnse spirare wat "ademen" betekent. Vaak wordt geest door elkaar gebruikt met ziel, maar geest heeft de neiging om de connotatie van de hogere aspecten van onze rationele ziel met zich mee te brengen. De geest kon wijzen op abstracte gedachten, kunst, religie en moraliteit, die verder gingen dan alleen de bezieling van ons lichaam. Paulus somt de elementen van de mens op als geest, ziel en lichaam in 1 Tessalonicenzen 5:23 en Efeziërs 4:23.

Fr. Hugh Barbour, O. Praem. biedt een fantastisch overzicht van dit onderscheid:

"'Ziel' betekent, in tegenstelling tot 'geest', datgene wat leven geeft aan een lichaam. ' In tegenstelling tot 'ziel' betekent 'geest' eenvoudig die aspecten van het menselijk leven en activiteit die niet afhankelijk zijn van het lichaam of van de omstandigheden van de materie, en zo de ziel openen voor het bovennatuurlijke leven van genade. De menselijke natuur heeft al deze aspecten in wezen, en uiteindelijk zal zelfs het lichaam delen in het leven van de geest in de opstanding (Katholieke Antwoorden)." 

Wat is een heilige?

Laten we vervolgens eens kijken naar de definitie van 'heilige'. Sint komt van het Latijnse "sanctus" wat heilig betekent. Deze term wordt zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament gebruikt om te verwijzen naar de volgelingen van God. We kunnen iemand op aarde een heilige noemen die op een opmerkelijke manier heiligheid tentoonspreidt. Op dezelfde manier kunnen de heilige zielen in het vagevuur heiligen worden genoemd in de zin dat ze heilig zijn en op weg naar de hemel.

Maar als we de term 'heilige' gebruiken, verwijzen we meestal naar de leden van de triomferende Kerk in de hemel (Ecclesia Triumphans - vormen samen met de Ecllesia Militans of de strijdende kerk op aarde (wij,dus) en de Ecclesia Penitens of Patiens of de lijdende kerk in het vvagevuur, het geheel van de communio sanctorum of de gemeenschap der heiligen). Gods volgelingen in de hemel, die door Zijn genade gezuiverde volmaaktheid hebben bereikt, worden heiligen genoemd: de heiligen van God. Er zijn in de afgelopen millennia talloze mannen en vrouwen geweest die officieel als heiligen zijn erkend door de Katholieke Kerk, en er zijn er nog veel meer die niet bij naam bekend zijn. Men hoeft niet zalig en heilig verklaard te worden om een heilige in de hemel te zijn. De Kerk geeft ons eenvoudig de zekerheid dat degenen die door officiële heiligverklaring zijn erkend, definitief in de Hemel zijn.

Wat is Allerheiligen?

De liturgische kalender van de Kerk (Temporalis - cyclus met vieringen rond het leven van Christus) wordt onderbroken door verschillende feestdagen van heiligen (Sanctoralis - Heiligenkalender). Op deze dagen vragen we op een bijzondere manier om de voorspraak van deze heilige mannen en vrouwen. We eren ook hun samenwerking met Gods genade en proberen hun leven te imiteren. We kunnen ook enkele van hun geschriften lezen of bidden op een manier die bijzonder geliefd was bij die heilige.

Er zijn te veel heiligen om specifiek bij naam te eren en er zijn maar 365 dagen in een jaar. En, zoals ik al zei, er zijn meer heiligen in de hemel dan alleen degenen die bij naam bekend zijn. Daarom viert de Kerk elk jaar Allerheiligen om elk individu in de hemel te herdenken: degenen die bij naam bekend zijn en degenen die alleen bij God bekend zijn.

In de Oosters-katholieke kerken wordt dit bijzondere feest gevierd op de zondag na Pinksteren. In het Latijnse Westen werd 1 november de datum om alle heiligen te eren. Deze praktijk gaat minstens terug tot de 8e eeuw. Zelfs in de seculiere cultuur hebben we een indicatie van de prevalentie van de dag. De nacht voor Allerheiligen staat bekend als All Hallows' Eve of Halloween (Hallow is het Duitse woord voor het Latijnse sanctus). In de geschiedenis van de Kerk werd All Hallows' Eve gevierd op dezelfde manier als Kerstavond Kerstmis viert.

Wat is Allerzielen?

Aan de andere kant is Allerzielen (2 november) een herdenking van alle overleden gelovigen, inclusief degenen die nog steeds de zuivering van het vagevuur ondergaan. Hoewel Allerheiligen een heilige dag van verplichting is, is Allerzielen dat niet. Het is echter nog steeds een mooie viering die een dag uittrekt om in het bijzonder te bidden voor de heilige zielen in het vagevuur terwijl ze het reinigende vuur van Gods genade ondergaan in afwachting van de hemel.

Laten we op deze Allerheiligen met vreugde uitkijken naar een dag om ons te voegen bij het gezelschap van de heiligen van God in de hemel. En mogen wij op deze Allerzielen vurig bidden dat de heilige zielen in het vagevuur volledig gereinigd mogen worden van alle gehechtheid aan de zonde en mogen overgaan tot hun eeuwige beloning.

Gebed op Allerzielen

Eeuwige Vader, 
ik offer je het meest kostbare Bloed 
van je Goddelijke zoon, Jezus, 
in eenheid met de missen 
die vandaag overal ter wereld worden opgedragen, 
voor al de heilige zielen in het vagevuur, 
voor zondaars overal, 
voor de zondaars in de universele Kerk, 
voor hen in mijn eigen thuis en in mijn familie. 
Amen

Het gebed van de heilige Gertrudis voor de zielen in het vagevuur