De verkiezingen voor de Vlaamse, Federale en Europese regeringen zijn achter de rug. De peilingen waren correct en gaven de verwachtingen goed weer. Maar wat met de komende verkiezingen in oktober voor onze lokale politici?
Nodig
In aanloop naar de nieuwe gemeentelijke bestuurslegislaturen bereiden de kerkraden van elke gemeente hun kerkenbeleidsplan voor, gebaseerd op de pastorale plannen van de parochieploeg. De parochieploeg van onze Mariaparochie heeft vorig jaar tijdens haar planningsdag dit stuk reeds als eerste besproken en met nuance herbevestigd van de vorige plannen. De parochieploeg vindt het voorlopig nog steeds belangrijk dat er in elk dorp of gemeente, waar het kerkgebouw een centrale plaats heeft, om deze te behouden voor de eredienst. Tegelijk beseffen de parochieploegleden ook dat het onttrekken van een kerkgebouw aan de eredienst voor een zware kost zorgt voor de gemeente, immers dan vervalt ook 60% premie.
De kerkraden moeten nu tegen ten laatste eind juni een goedgekeurd plan voorleggen die het gebruik van de kerkgebouwen weergeeft. Het Kerkenbeleidsplan wordt in de volgende bestuursperiode (2026-2031) gekoppeld aan het Meerjarenplan (= financiële afspraken tussen gemeente en centraal kerkbestuur voor de komende zes jaar). Het gewicht van het Kerkenbeleidsplan neemt hiermee toe ten opzicht van vorige versies. Het is een voorwaarde om tot een goedgekeurd Meerjarenplan te komen.
Fuifen in de kerk?
Dat er andere activiteiten kunnen doorgaan in de kerk betekent nog niet dat de kerken een fuifplaats zullen worden. Aangezien alle kerken behouden worden voor eredienst, moet de activiteit ook passend zijn in de kerk. Activiteiten worden aangevraagd via de pastoor, die door de aanstelling de sleutels heeft van de kerk en de activiteiten goedkeurt, en mogelijks na overleg met de parochieploeg en de kerkraad.
Twaalf jaar terug hebben de Vlaamse bisschoppen richtlijnen gegeven voor de toekomstige invulling van de parochiekerk. Wanneer je spreekt over de toekomst van kerken, zijn er verschillende gebruiksmogelijkheden. De bisschoppen legden daarom enkele definities vast. We leggen deze uit voor onze Mariaparochie.
1. Valorisatie
In al onze kerken is er de mogelijkheid tot andere initiatieven naast liturgie en bezinning. Eenmalige activiteiten zoals kunsthistorische rondleidingen, concerten, voordrachten, conferenties of tijdelijke tentoonstellingen versterken en bevorderen het kerkgebouw.
2. Medegebruik
Het kerkgebouw kan ook openstaan voor religieuze activiteiten van andere katholieke of christelijke geloofsgemeenschappen. Dit medegebruik is niet echt van toepassing binnen onze parochie, meer eerder voor steden waar verschillende geloofsgemeenschappen zijn.
3. Nevenbestemmingen
Er zijn twee vormen van nevenbestemming: er is multifunctioneel gebruik en dat is een nevenbestemming in de tijd en gedeeld gebruik van een kerkgebouw is een nevenstemming in de ruimte.
Een mulitifunctioneel gebruik kan gebeuren op de momenten dat er geen religieuze activiteiten plaats vinden in het kerkgebouw. Het gebouw kan dan bijvoorbeeld 's avonds gebruikt worden door de fanfare of muziekschool, of een socio-culturele verenging kan er een activiteit houden in de namiddag. Deze nevenbestemming gebeurt dan in de tijd (de tijd waar geen religieuze activiteit is).
Wanneer een kerk te groot is gewoorden voor haar religieuze activiteiten kunnen er architecturale aanpassingen gebeuren waardoor de liturgische verkleint wordt en andere ruimten kunnen gecreerd worden voor andere en permanente invulling of gebruik.
Hiervoor komen voorlopig reeds de kerken van Denderbelle, Opdorp, Opstal en Wieze in aanmerking.
4. Herbestemming
De kerken van Lebbeke in Heizijde en Minnestraat komen niet meer in aanmerking voor religieuze activiteiten. Ze zijn onttrokken aan de eredienst en krijgen een nieuwe functie. De voorgeschreven kerkrechtelijke procedure werd gevolgd. Geen enkele kerk van onze parochie komt in deze fase daarvoor in aanmerking. Uiteraard is er alle begrip als een gemeente zou op aandringen tot herbestemming omdat een kerk te weinig open is.
En nu?
Sinds het programma Godvergeten werd door een aantal politici geroepen dat de ondersteuning voor de kerken herzien moest worden. Een grondswetwijziging is voor een aantal zaken nodig. We begrijpen dat de inflatie voor kosten zorgt bij de gemeente zowel op het vlak van lonen, pensioenlast, hulpvragen vanuit het OCMW, bijdragen naar de politie- en hulpverleningszones, naast de energielast en de historische schulden of de opgebruikte reserves.
Hoe zien de politici de financiering ten aanzien van de werking in de kerk en met betrekking tot het onderhoud van het gebouw dat in de meeste gevallen eigendom is van de gemeente?
Hoe belangrijk is de ondersteuning?
En welke investeringen zien ze voor kerkgebouwen die nevenbestemmingen kunnen krijgen en welke zijn die dan?
Kunnen kerken ook eenvoudige stilte plaatsen zijn?
___________________________________________________________
Voor de gemeente Lebbeke is er een preekstoel gesprek in de kerk van Lebbeke nu vrijdag 14 juni om 19:30 u. Iedereen is welkom!
De politici zullen er hun visie namens hun partij verwoorden. Voor de Buggenhout zal dit eind deze zomer zijn, info volgt nog.
KOM ZEKER LANGS VOOR EEN BOEIEND DEBAT!
Preekstoel in de O.-L.-Vrouw Geboortekerk Lebbeke: Eikenhouten, rijkelijk gesculpteerde preekstoel uitgevoerd door schrijnwerker J.G. Kloick (Sint-Amands) en beeldhouwer Willem Roefs (Antwerpen), 1787, met onder de kuip, beelden van Jezus en de Samaritaanse vrouw, bustes van de Evangelisten op de kuip en klankbord met beeld van Onze-Lieve-Vrouw in wolken- en stralenkrans met engelenkopjes en putti.
© Geert C. Leenknegt
Verslag van het kanseldebat
Op vrijdagavond 14 juni was er in de kerk van Lebbeke een kanseldebat met de vertegenwoordigers van alle partijen die zich in Lebbeke aanbieden voor de gemeenteraadsverkiezingen op 13 oktober 2024. Niemand buiten de pastoor waagde het om de schitterend gebeeldhouwde preekstoel uit 1787 te bestijgen maar dat belette niet dat we veel vernamen over de intenties van de verschillende partijen, mochten ze het in de volgende zes jaar voor het zeggen hebben.
Eerst werd gepolst naar de visie van elke partij op de toekomstige functie van onze kerkgebouwen. Over de partijen heen is breed gedragen dat onze kerken een herkenbare bakens zijn die doen voelen dat we hier thuis zijn, die ontmoetingsplaatsen zijn en dat liefst ook blijven. Minstens één kerk op de gemeente dient open en beschikbaar te zijn voor de eredienst en een stilteplaats. Bij het overwegen van andere activiteiten in kerken, dient er rekening gehouden met het aanbod door andere initiatieven. Aanpassingen zijn moeilijk omdat alle drie onze kerken beschermde monumenten zijn.
Er is geen druk om de kerken van Wieze en Denderbelle te ontwijden maar mocht dit toch gebeuren, is er een participatietraject nodig om een nieuwe passende bestemming te vinden die voor elke kerk verschillend kan zijn, afhankelijk van de lokale noden en mogelijkheden en waarbij een functie als ontmoetingsplaats voor de lokale gemeenschap de voorkeur wegdraagt.
In het bijzonder voor de voormalige H.-Kruiskerk was er een groot respect voor het gemeenschapsvormend en -versterkend werk dat door vrijwilligers daar wordt gerealiseerd. Dit is het waard om verder te worden ondersteund maar de formule waaronder dit dient te gebeuren wordt onder het licht gehouden, onder meer op het vlak de nodige financiële draagkracht.
De financiering van het werkingsbudget van de kerkfabrieken à rato van de huidige 6 €/inwoner wordt niet in vraag gesteld al mag het altijd zuiniger. De afspraak dat één groot infrastructuurwerk per legislatuur kan worden gerealiseerd voor die beschermde gebouwen kan behouden blijven mits gekeken wordt naar duurzaamheid en maximaal subsidies worden benut. Die laatste vraag werd ook door het aanwezige publiek gesteld. Tenslotte kwam ook de vraag wie de agenda dient te beheren van die activiteiten die los staan van de eredienst en dus geen taak is voor de kerkfabriek en over de bestemming van de voormalige kerk van Heizijde. Hieruit bleek dat er over Heizijde nog zeker méér dan één publiek debat in de gemeenteraad zal volgen.
Met dank aan de aanwezige politici, Mike Torck voor Groen, Raf De Wolf voor N-VA, Maria Van Keer voor CD&V/Vooruit, Freya Saeys voor Lebbeke Leeft, Gunther Buggenhout voor het Vlaams Belang, Gunther Van Haut voor VOLT en aan moderator, Luc De Donder.
Dank ook aan de vele geïnteresseerde aanwezigen.
Luc Vermeiren